Johannes 20:24-29

Geliefde broeders en zusters in de Here Jezus,

Sta me toe u iets te vragen. Wanneer u iets moet geloven, bent u dan het type dat iets geloven kan voordat u het ziet, of geldt bij u: eerst zien en dan pas geloven?

Er zijn echt mensen die zonder iets vooraf te hebben gezien direct kunnen geloven, anderen moeten iets gezien hebben, hebben bewijs nodig, om te kunnen geloven. Volgens de theorie “gates of belief” zijn er drie poorten of deuren waarlangs mensen informatie kunnen ontvangen voordat ze iets geloven.

De eerste is de visuele poort, het type mens die niet genoeg heeft aan wat ze horen van anderen, maar die iets moeten zien voordat ze het geloven.

De tweede is de auditieve poort, het type mens dat alleen door het horen van woorden, bijvoorbeeld een uitgesproken preek van iemand, zonder iets te zien, een boodschap kan ontvangen en geloven.

De derde poort wordt kinesthetisch genoemd, het type van mens dat niet genoeg heeft om slechts te horen en te zien, maar die iets zelf ervaren moet hebben om te kunnen geloven. Nou, één van deze mensen figureert in onze perikoop, namelijk Thomas, één van de leerlingen van Jezus.

Om de opstanding van Jezus te kunnen geloven had Thomas er niet genoeg aan om de andere leerlingen te horen getuigen dat ze de Here Jezus al hadden gezien na Zijn opstanding (vers 25). En wanneer we ons het vorige hoofdstuk herinneren, Johannes 11, waarin Lazarus werd opgewekt uit de dood door de Here Jezus, dan lezen we in vers 16 dat Thomas toen ook aanwezig was en er zelf getuige van was dat Jezus Lazarus opwekte uit de dood.

Dus Thomas kon pas de opstanding van de Here Jezus geloven nadat hij zelf het bewijs gezien en ervaren had. Daarom zei hij tegen zijn medeleerlingen: “voordat ik zelf de wonden in Zijn handen zie en mijn vinger in Zijn zij kan steken, zal ik het niet geloven.”

Voor Thomas was de kruisiging en dood van Jezus iets dat hij al had vermoed. Jezus, zijn Leraar van wie hij zo had gehoopt dat Hij de Messias zou worden, die zijn volk bevrijdde van de Romeinse bezetting, bleek dood te zijn. Zijn dood en het feit dat hij werd achtergelaten door de mens die hij lief had en waar hij zijn hoop op gevestigd had, was een zeer harde klap voor Thomas.

Vele Bijbelcommentatoren zeggen dat Thomas een leerling was met een persoonlijkheid die volgens de theorie van Hippocrates en Galenus gekenmerkt werd door een melancholisch menstype. Dat betekent een persoonlijkheid van iemand die dominant is en vaak ongerust of bang is. Hij (of zij) heeft een pessimistische houding en bekijkt een kwestie vaak van de negatieve kant (sceptisch) en is moeilijk te overtuigen.

Iemand met een dergelijke persoonlijkheid vindt het ook moeilijk om snel een besluit te nemen. Wanneer zo iemand een probleem heeft, dan zal hij zijn gevoel volgen, gaan nadenken, dan weer zijn gevoel volgen, dan weer gaan nadenken, wikken en wegen, en ga zo maar door. Het is niet vreemd dat mensen met deze persoonlijkheid vaak twijfelaars worden genoemd. Hij zal geen beslissing nemen voordat hij voldoende informatie heeft verzameld.

Broeders en zusters, wat er met Thomas gebeurdewas niet omdat hij niet van zijn Heer hield. Maar de dood van zijn Heer bracht hem diepe teleurstelling en gemis. Deze gebeurtenis deed hem twijfelen aan zijn Heer, of het wel waar was wat zijn medeleerlingen hem zeiden, dat Jezus, zijn Heer, was opgestaan.

Onze perikoop laat zien dat er onder de leerlingen van Jezus, die zo lang samen met Hem geweest zijn, uiteindelijk ook twijfel was.Hoe kan het dat de leerlingen van Jezus zijn gaan twijfelen? Broeders en zusters, het interessante is dat hoewel de naam van Thomas in alle vier Evangeliën wordt genoemd als één van de twaalf leerlingen van Jezus, er alleen in het boek van Johannes enige informatie gegeven wordt over Thomas. 

Dus het is geen toeval maar juist de bedoeling van de schrijvers van het Evangelie van Johannes, om het verhaal van Thomas in het Evangelie op te nemen. Laten we eens wat dieper kijken naar de worsteling van Thomas. Peter Chao van het Eagles Leadership becommentarieert in één van zijn artikelen de twijfel van Thomas. Volgens hem,

1. Kan twijfel heel erg diep zitten (Doubt is pervasive). Twijfel is daarmee een normale reactie wanneer we een erg slechte of teleurstellende ervaring hebben meegemaakt. Deze gebeurtenis kan dan diep in ons hart en in onze gedachten wegzinken en ons aan het twijfelen brengen.
2. Twijfel is responsief (Doubt is perceptive). Twijfel betekent niet dat we niet geloven, maar dat we een proces meemaken waarin onze gedachten zich onderscheiden van wat er in ons hart gebeurt. In die twijfel proberen onze gedachten om bepaalde slechte ervaringen, die we in ons leven hebben meegemaakt, te begrijpen. Thomas worstelt. In zijn gedachten kan hij de kruisiging van Jezus maar moeilijk begrijpen. Hoe was het mogelijk dat zo iets veelbelovends eindigde in een teleurstelling?Broeders en zusters, in werkelijkheid twijfelen veel mensen, maar ze zijn hier niet eerlijk over en ze stoppen hun twijfel weg omdat ze misschien ongerust zijn om als niet gelovig genoeg te worden beschouwd. Maar zo is het niet met Thomas. Hij laat zijn twijfel niet in zijn eigen hart smeulen. Integendeel, hij durft eerlijk te zijn en deelt zijn worsteling en twijfel eerlijk met de andere leerlingen.
3. Twijfel is een persoonlijke eigenschap (Doubt is personal). Twijfel is nooit alleen een intellectuele eigenschap geweest, maar altijd persoonlijk. Wat Thomas doet twijfelen is iets persoonlijks, namelijk de dood van zijn Heer. Hoe voelen we ons wanneer we iemand verliezen van wie we hielden en waar we op hoopten? Zeker zal een dergelijke ervaring leiden tot vragen over hoe we over de Heer denken. Waarom stond de Heer toe dat dit gebeurde?

Geliefde broeders en zusters in de Here Jezus,

Met deze verduidelijking kunnen we hopelijk de worsteling zoals ervaren door Thomas, beter begrijpen. Er vindt een innerlijke strijd plaats die Thomas doet twijfelen aan de opstanding van Jezus, zijn Heer. Hoe reageert Jezus op Thomas de twijfelaar? De Heer Jezus weet en kent elk karakter en elke zwakheid van Zijn leerlingen.

Als gedachten botsen met het hart, dan ontstaat twijfel. Wat we dan nodig hebben is geen discussie of hoon, maar de vrede van God. Dat is ook wat Jezus ons voordeed. Hij werd niet boos, maakte Thomas geen verwijten en daagde hem niet uit. Maar Hij liep naar Thomas toe en gaf hem Zijn zegen: “vrede voor jou.”

Dat niet alleen, broeders en zusters, maar Jezus nodigde Thomas zelfs uit om Zijn handen te zien, precies het teken dat Thomas wilde zien om het te geloven, “Leg je vinger hier; zie Mijn handen. Pak je hand en leg hem in Mijn zij. Stop met twijfelen en geloof.” We weten niet of Thomas werkelijk zijn vinger erop legde of niet, want dat vertelt de Bijbeltekst niet.

Maar de aanwezigheid en ontmoeting met de opgestane Jezus en het horen van Zijn levende Woord, was voldoende voor Thomas die zojuist nog twijfelde en om bewijs vroeg, om te geloven en de geloofsbelijdenis uit te spreken, “O Heer mijn God.”

Dit is slechts het topje van een serie dramatische ontmoetingsverhalen met Jezus in het Evangelie van Johannes: “waar ongeloof wordt verslagen met een enkele erkenning en twijfel en angst verdwijnen door een geloofsverklaring, lof en aanbidding.”

Dan staat in vers 29 het antwoord van Jezus aan Thomas, wat eruit ziet als een anti-climax, maar het vormt ook het hoogtepunt van een ander centraal thema in het Evangelie van Johannes, namelijk: de relatie tussen zien (seeing) en geloven (believing). Jezus zegt tot hem “Omdat jij me gezien hebt, geloof je.” De laatste woorden van Jezus aan Thomas en de lezers van het Evangelie van Johannes, zoals wij, luiden: “Gelukkig zijn zij die niet zien, maar toch geloven.”

Geliefde broeders en zusters in de Here Jezus,

Door het verhaal van Thomas in het Johannes Evangelie kunnen we leren om te geloven in de Here Jezus, terwijl we ook ruimte hebben om te twijfelen. John Piper zegt in zijn nieuwste boek over “Coronavirus and Christ” dat “Bijbels geloof niet zomaar uit de lucht komt vallen.” Geloof heeft een diepe basis, het is geen wanhopige of blindelingse handeling uit geloof.  

Het reddend geloof in het Evangelie is gegrondvest in het “zien” – het echte zien. Wat moeten we dan zien? We moeten het “geestelijk licht” zien dat door de boodschappen in het Evangelie schijnt – het vreugdevolle nieuws in de Bijbel over Gods redding door Jezus Christus. Dat is gezien en ervaren door Thomas. Eerst twijfelde hij maar uiteindelijk geloofde hij omdat hij het “geestelijk licht” in de opgestane Jezus zag.

Broeders en zusters, het verhaal van de opstanding van Jezus is niet zomaar een verhaal over Jezus die eerst dood was en toen opstond uit de dood. Het verhaal over de opstanding van Jezus gaat over de macht van God die er altijd is en die werkt in deze wereld. Een kracht die wij en de wereld niet kunnen beheersen. Een kracht die het loon van de zonde, de dood, heeft verslagen.  

De kracht van de opstanding van Jezus heeft het leven van Thomas op een radicale manier veranderd. Van een eerlijke twijfelaar veranderde hij in een enthousiaste zendeling. Thomas verliet het vroegere Judea en hij bracht het Evangelie naar India totdat hij als martelaar stierf in de buurt van Madras, dat vandaag de dag bekend staat onder de naam Chennai. Het graf van Thomas ligt naar wordt aangenomen onder het altaar van de Santo Thomas basiliek in Chennai, India.

Geliefde broeders en zusters in de Here Jezus,

Laten we nu eens even een moment naar ons eigen leven kijken. Waarschijnlijk zijn er velen onder ons die de huidige situatie helemaal zat zijn. We zijn verveeld vanwege de hele dag maar thuis zitten. Verzwakt door de aangrijpende situatie. We weten niet tot wanneer deze situatie duurt en alles weer normaal wordt.

Echter, wanneer we later met zijn allen terugkijken op deze COVID-19 pandemie, dan is niet het ‘wat’ het belangrijkst waar we op konden rekenen in deze situatie (geld, goederen, functie of status), maar de ‘wie’ waarop we in ons leven konden terugvallen.

In deze grillige en onzekere tijden springt overal om ons heen de twijfel op en misschien bestaat deze ook in ons eigen hart. Op wie kunnen wij vertrouwen in deze situatie? Wij hebben allemaal Gods vrede nodig. We mogen dankbaar zijn dat we een levende Heer hebben, die is opgestaan uit de dood. 

Laten we de kracht van de opstanding van Jezus ervaren en erop vertrouwen, in al onze levens. Laten we ook in onze twijfel de stevige arm van de Heer vast blijven houden en in Hem blijven geloven.

Ik denk dat de kracht van de opstanding van Jezus die het leven van Thomas al veranderd heeft, ook al onze levens zal leiden, met name in deze moeilijke tijden. De Heer zegene ons allen.

AMEN.